ครอบครองโดยปรปักษ์

กฎหมายได้บัญญัติในเรื่องการครอบครองที่ดิน โดยเฉพาะการครอบครองปรปักษ์ หมายถึง การเสียสิทธิในทรัพย์สินของตนโดยการถูกผู้อื่น แย่งการครอบครองหรือ ในทางกฎหมายเรียกว่าอายุความได้สิทธิ เป็นการที่บุคคลอื่นจะได้สิทธิ์ หรือ กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของเราโดยการครอบครอง ทั้งนี้ตามกฎหมายแพ่งและ พาณิชย์ระบุไว้ว่าบุคคลใด ครอบครองทรัพย์สินของบุคคลอื่นไว้โดยสงบและโดยชอบ และโดยเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ ถ้าเป็นอสังหาริมทรัพย์ซึ่งได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา 10 ปี ถ้าเป็นสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา 5 ปี ถือว่าบุคคลนั้นได้กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้น 

หลักเกณฑ์แห่งการครอบครองปรปักษ์
1. ครอบครอง หมายถึงการเข้ายึดถือทรัพย์สิน เช่น เข้าไปทำประโยชน์ในทรัพย์สินปลูกพืช เลี้ยงสัตย์ในเรือกสวน ไร่ นา ถือว่าได้ครอบครองเรือกสวน ไร่ นา นั้นแล้วเป็นต้น
2. ทรัพย์สินของผู้อื่น หมายถึงทรัพย์สินที่เข้าของมีกรรมสิทธิ์อยู่ และ ในกรณีที่ดินจะต้องเป็นที่ดินมีโฉนด หรือ ตราจองเท่านั้น
3. โดยสงบ คือการครอบครองโดยปราศจากการข่มขู่ การใช้กำลัง การหลอกลวง และ ไม่มีใครหวงห้ามกีดกัน แสดงความเป็นเจ้าของ หรือ ฟ้องร้องขับไล่
4. โดยเปิดเผย คือการครอบครองโดยไม่ได้หลบซ่อน ปิดบัง หรือ อำพรางใด ๆ 
5. ด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ คือการครอบครองโดยเจตนาตั้งใจที่จะเป็นเจ้าของทรัพย์สินนั้น มิใช่ครอบครองแทนผู้อื่น 
6. ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา 10 ปี ความหมายถึงที่ดิน รวมถึงทรัพย์สินที่ติดกับที่ดิน เช่น ตึกรามบ้านช่อง อาคารวัตถุถาวร
หมายเหตุ การฟ้องคดีเพื่อเอาคืนที่ดิน ซึ่งถูกแย่งการครอบครอง ต้องฟ้องภายใน 1 ปี นับจากถูกแย่งการครอบครอง มิใช่นับจาก ที่เจ้าของที่ดินทราบเรื่อง  

 เงื่อนไขการออกหนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน