โฉนดที่ดินติดภาระจำยอมเป็นเรื่องที่ผู้ซื้อและผู้ครอบครองที่ดินควรทำความเข้าใจอย่างถี่ถ้วน เพราะภาระจำยอมอาจส่งผลต่อการใช้ประโยชน์ในที่ดินอย่างมีนัยสำคัญ โดยภาระจำยอมหมายถึงสิทธิที่ให้บุคคลอื่นใช้ประโยชน์ในที่ดินของเราได้ตามข้อตกลงหรือข้อกฎหมายที่กำหนดไว้
ตัวอย่างภาระจำยอมที่พบบ่อย ได้แก่ สิทธิในการผ่านที่ดิน (ทางจำเป็น) สิทธิในการระบายน้ำทิ้ง หรือสิทธิในการวางท่อสาธารณูปโภค ซึ่งผู้ครอบครองที่ดินต้องยอมให้ผู้อื่นใช้พื้นที่บางส่วนของตนเพื่อวัตถุประสงค์เหล่านี้
ผลกระทบจากการมีภาระจำยอมคือเจ้าของที่ดินอาจไม่สามารถใช้ประโยชน์ที่ดินได้เต็มที่ เช่น ไม่สามารถปลูกสิ่งปลูกสร้างกีดขวางทางผ่าน หรืออาจต้องยอมให้หน่วยงานสาธารณูปโภคเข้ามาดำเนินการในพื้นที่ ดังนั้นก่อนซื้อที่ดินควรตรวจสอบว่าแปลงที่ดินนั้นมีภาระจำยอมติดอยู่หรือไม่
การตรวจสอบภาระจำยอมสามารถทำได้โดยการอ่านรายละเอียดในโฉนดที่ดิน เพราะหากมีภาระจำยอม เจ้าหน้าที่ที่ดินจะลงบันทึกไว้ในสารบัญจดทะเบียนด้านหลังของโฉนด นอกจากนี้ยังสามารถสอบถามโดยตรงที่สำนักงานที่ดินเพื่อยืนยันข้อมูลได้
แม้ว่าภาระจำยอมอาจดูเป็นข้อจำกัด แต่ในบางกรณีก็ถือเป็นสิทธิที่ทำให้เกิดความเป็นธรรมระหว่างเจ้าของที่ดิน เช่น การมีทางผ่านสำหรับที่ดินตาบอด เพื่อให้เจ้าของแปลงนั้นสามารถเข้าถึงถนนสาธารณะได้ ดังนั้นการทำความเข้าใจและยอมรับเงื่อนไขภาระจำยอมอย่างถูกต้อง เป็นสิ่งที่จะช่วยลดข้อพิพาทและทำให้การใช้ประโยชน์ในที่ดินมีความสมดุล
สรุปแล้ว โฉนดที่ดินติดภาระจำยอมคือการที่เจ้าของต้องยอมให้บุคคลอื่นใช้สิทธิในที่ดินตามข้อตกลง แม้จะมีข้อจำกัดบ้าง แต่หากเข้าใจและจัดการอย่างถูกต้อง ก็สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างราบรื่น
