การแบ่งแยกและรวมโฉนดที่ดินเป็นกระบวนการที่เจ้าของที่ดินสามารถดำเนินการได้ตามกฎหมาย โดยมีวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกัน การแบ่งแยกโฉนดมักทำเพื่อการขายบางส่วนหรือการจัดสรรที่ดิน ส่วนการรวมโฉนดมักใช้เพื่อรวมแปลงที่ดินหลายแปลงเป็นผืนใหญ่ เพื่อให้เหมาะสมกับการพัฒนาโครงการ
การแบ่งแยกโฉนด หมายถึงการนำที่ดินแปลงใหญ่แบ่งออกเป็นหลายแปลงย่อย เช่น เจ้าของมีที่ดิน 10 ไร่ ต้องการขายเพียง 3 ไร่ ก็ต้องยื่นคำร้องแบ่งแยกที่สำนักงานที่ดิน เจ้าหน้าที่จะส่งเจ้าพนักงานรังวัดลงพื้นที่เพื่อกำหนดขอบเขตใหม่ และออกโฉนดใหม่ให้แต่ละแปลง
ในทางกลับกัน การรวมโฉนดคือการนำที่ดินหลายแปลงที่อยู่ติดกันมารวมเป็นโฉนดเดียว เช่น ผู้ลงทุนซื้อที่ดินแปลงเล็กหลายผืนเพื่อนำมาพัฒนาเป็นโครงการบ้านจัดสรร ก็สามารถยื่นขอรวมโฉนดได้ การรวมจะทำให้การบริหารจัดการง่ายขึ้นและมูลค่าที่ดินสูงขึ้น
ทั้งการแบ่งแยกและรวมโฉนด ต้องตรวจสอบข้อกำหนดด้านผังเมืองและกฎหมายท้องถิ่น เช่น ขนาดที่ดินขั้นต่ำที่สามารถแบ่งได้ หรือเงื่อนไขด้านถนนและทางเข้าออก หากไม่เป็นไปตามเกณฑ์ อาจไม่ได้รับอนุญาตให้ดำเนินการ
กระบวนการเหล่านี้ยังต้องเสียค่าธรรมเนียมและค่าใช้จ่ายในการรังวัด ดังนั้นผู้ครอบครองควรเตรียมงบประมาณและศึกษาเงื่อนไขก่อนยื่นเรื่องกับสำนักงานที่ดิน
สรุปแล้ว การแบ่งแยกและรวมโฉนดเป็นเรื่องที่ทำได้ตามกฎหมาย แต่ต้องผ่านขั้นตอนการรังวัด การตรวจสอบ และการอนุมัติจากสำนักงานที่ดิน ผู้ที่ต้องการดำเนินการควรเตรียมเอกสารและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อให้ขั้นตอนดำเนินไปอย่างราบรื่น
